آداب ازدواج
________________________________________
- آداب ازدواج
1 - خواندن خطبه، پيش از عقد مستحب است، وبهتر استشامل حمد وثناى خداوند وتوصيه به تقوا باشد، وشايسته است هرآنچه را زن وشوهر وحضّار نياز دارند در خطبه يادآورى شود، ماننداصول ايمان ومحاسن اخلاق وآداب وآنچه را دانشمند خوانندهخطبه مناسب ببيند.
خطبه امامان معصوم براى ما نمونه خوبى است. در خطبه اميرالمؤمنين آمده است كه ايشان پس از حمد خدا چنين خطبه كردند:
"اُوصيكم بتقوى اللَّه العظيم، فإنّ اللَّه عزّ وجلّ قد جعل للمتّقينالمخرج ممّا يكرهون، والرزق من حيث لا يحتسبون، فتنجّزوا من اللَّهموعوده، واطلبوا ما عنده بطاعته، والعمل بمحابه، فإنّه لا يدرك الخيرإلّا به، ولا ينال ما عنده إلّا بطاعته، ولا تكلان فيما هو كائن إلّا عليه،ولاحول ولا قوة إلّا باللَّه.
أمّا بعد، فإن اللَّه أبرم الاُمور وأمضاها على مقاديرها، فهي غيرمتناهية عن مجاريها دون بلوغ غاياتها، فيما قدر وقضى من ذلك، وقدكان فيما قدر وقضى من أمره المحتوم وقضاياه المبرمة، ما قد تشعبت بهالأخلاف، وجرت به الأسباب، وقضى من تناهي القضايا بنا وبكم إلىحضور هذا المجلس الذي خصنا اللَّه وإيّاكم للذي كان من تذكرنا آلائه،وحسن بلائه، وتظاهر نعمائه، فنسأل اللَّه لنا ولكم بركة ما جمعنا وإيّاكمعليه، وساقنا وإيّاكم إليه، ثمّ انّ فلان بن فلان ذكر فلانة بنت فلان وهوفي الحسب من قد عرفتموه، وفي النسب من لا تجهلونه، وقد بذل لهامن الصداق ما قد عرفتموه، فردوا خيراً تحمدوا عليه وتنسبوا إليهوصلّى اللَّه على محمّد وآله وسلم.
2 - مستحب است گواهانى را بر ازدواج گرفت تا نسب و ارثاثبات گردد. وچه بسا حكمت اين مسأله شامل همه مواردى گردد كهنسب وارث را حفظ مىكند واختلافها را از ميان مىبرد ؛ مثل ثبت درمحضر ونظاير آن. در حديثى از امام صادقعليه السلام آمده است: "بيّنههابراى اثبات نسب وارث مقرّر شده است.
3 - مستحب است در ازدواج، آن هم بدور از زياده روى وريا،وليمه داده شود، وبايد از اين طعام به فقرا نيز داده شود وتنها بهتوانگران وشخصيتها محدود نشود. ونبايد جشن ازدواج را بهانهاىقرار داد براى برترى جويى به مردم، وآنچه قشرهاى آسيب پذيروميانى را به سبب عدم توانايى در همراهى با توانگران به دشوارىافكند. از پيامبر صلى الله عليه وآله روايت است كه فرمود: "اطعام هنگام ازدواج ازسنتهاى پيامبران است.
ونيز پيامبرصلى الله عليه وآله مىفرمايد: "وليمه روز نخست، حق است، ودرروز دوم نيكى، وافزون برآن ريا وشهرتطلبى
4- از آداب ازدواج است گزينش وقت مناسب براى زفاف. پسدخول در شب بهتر از روز است، وروز براى وليمه بهتر از شب. درروايتى از امام صادقعليه السلام رسيده است كه: "عروسهايتان را شبزفاف كنيد، ووليمه را در روز دهيد.
اسلام شب زنده دارى را جز در سه مورد نهى كرده كه از آن جملهاست زفاف. از پيامبرصلى الله عليه وآله رسيده است كه فرمود: "شب زنده دارىنيست جز در سه مورد: تهجّد با قرآن، يا در طلب دانش، يا عروسىكه به خانه بخت مىرود.
5 - اسلام خوش نمىدارد ساعت گرمى براى زفاف برگزيده شود.به امام باقرعليه السلام خبر رسيد كه مردى در ساعت گرم نيمروز ازدواجكرده، پس حضرتعليه السلام فرمود: "آنها را نمىبينم كه به توافق برسند"پس از هم جدا شدند
7 - مستحب است هنگام دخول، مرد وضو داشته باشد ودعاىمأثورى را بخواند كه از امام صادقعليه السلام روايت شده است: "هرگاه برهمسرت وارد شدى دست بر پيشانى او بگذار وروى به قبله آوروبگو:
"اللّهمّ بأمانتك أخذتها، وبكلماتك استحللتها؛ فإن قضيت منها ولداًفاجعله مباركاً تقيّاً من شيعة آل محمّد، ولا تجعل للشيطان فيه شركاًولانصيباً.
وهرگاه آهنگ نزديكى كند دعايى را بخواند كه از امام باقرعليه السلامرسيده است:
"اللّهمّ ارزقني ولداً واجعله تقيّاً زكيّاً ليس في خلقه زيادة ولا نقصان،واجعل عاقبته إلى خير.
8 - وهنگام نزديكى شايسته نيست زن را به شتاب اندازد، ونبايدتا وقتى كه نياز زن بر آورده نشده او را رها سازد. اسلام از زبانحضرت علىعليه السلام اين چنين به ما تعليم مىدهد: "هرگاه فردى از شماآهنگ همسر خود كرد نبايد او را به شتاب افكند، زيرا زنان نيزنيازهايى دارند. حكمت اين كار آن است كه اگر زنى كامياب نشودچه بسا در انديشه مرد ديگرى افتد. امام صادقعليه السلام مىفرمايد: "چهبسا كسى از شما با همسرش همبستر شود وزنش از او چنان جدا شودكه اگر حتى مرد زنگى را هم ببيند به او در آويزد. پس هر كسى آهنگهمسر خود كرد بايد ميان آن دو ملاعبهاى صورت پذيرد كه اين بهتراست.
9 - مستحب است اگر مردى با ديدن زنى ديگر غريزهاش بههيجان آيد سراغ همسر خويش آيد واز او كام بگيرد. علىعليه السلام به ماتعليم مىدهد كه: "هرگاه كسى از شما زنى را ديد كه از او خوششآمد، كام از زن خود گيرد، زيرا زن او همان دارد كه آن زن، پس نبايددر قلبش براى شيطان راهى قرار دهد كه نگاه او را از زنش متوجه آنديگرى كند.
ولى شايسته نيست آدمى با شهوت زن ديگرى خود را تحريككند وسپس به شهوت آن زن با همسر خويش در آميزد، اين عمل برحسب روايت رسيده از پيامبرصلى الله عليه وآله مكروه است. چه، پيامبرصلى الله عليه وآلهمىفرمايد: "اى على! با شهوت زن ديگرى با همسرت نزديكىمكن، زيرا در اين صورت من از آن بيم دارم كه اگر نطفه فرزندى منعقدگردد، كودك شما نامرد وبى عقل باشد.
10 - برخى از فقها، هنگام ميل و رغبت زن، آميزش با او رامستحب مىدانند، وحديث پيامبرصلى الله عليه وآله را مىآورند كه به مردىفرمود: "آيا با روزه وارد صبح شدى؟ عرض كرد: خير."
فرمود: "پس تهيدستى را اطعام كردى؟ عرض كرد: خير."
پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: "پس نزد همسرت برو وبا او آميزش كن، كه اوبراى تو به منزله صدقه است.
11 - شرعاً اشكالى ندارد كه مرد با هر وسيله ممكنى همسرش رااز نظر جنسى كامياب نمايد، ولى نبايد در كاميابى همسرش از چيزىجز اعضاى خودش )اعضاى مرد( بهره گيرد. امام صادقعليه السلاممىفرمايد: "اشكالى ندارد كه مرد در كاميابى با همسرش از همهقسمتهاى بدن خود كمك بگيرد، ولى نبايد با ابزارى غير از پيكر خودبه كامگيرى بپردازد.
اگر چه نگاه كردن به شرمگاه همسر جايز است، ولى هنگامآميزش كراهت دارد، چنان كه سخن گفتن در آن حال نيز مكروهاست.
در احاديثى از پيامبرصلى الله عليه وآله رسيده است كه نگاه كردن به فرج زنانمكروه است زيرا كورى به بار مىآورد، ونيز مكروه است سخن گفتنبه هنگام جماع كه لالى در پى دارد، ونيز آميزش جنسى زير آسمانمكروه است.
12- مستحب است هر يك از زن وشوهر پس از جماع براى پاككردن موضع، از دستمالى جداگانه استفاده كنند ويك دستمال به كارنبندند. پيامبرصلى الله عليه وآله به علىعليه السلام مىفرمايد: "با همسرت نزديكى مكنمگر آن كه تو دستمالى داشته باشى واو دستمالى، وخود را با يكدستمال تميز نكنيد تا مبادا شهوت بر شهوت قرار گيرد، كه اين كاردشمنى ميان شما دو را در پى دارد.
13 - از حديثى چنين پيداست كه به هنگام حصر - يعنى نيازى كهآدمى را به شتاب اندازد - جماع كراهت دارد. امام صادقعليه السلام فرمود:"انسانى كه خضاب كرده جماع نمىكند" راوى عرض كرد: فدايتگردم چرا انسانِ خضاب كرده جماع نمىكند؟ فرمود: "زيرا در حصراست.
14- نيز بلافاصله پس از خوردن غذا با شكم پر نبايد همبستر شد.از امام صادقعليه السلام روايت است كه فرمود: "سه چيز بدن را ويرانمىكند وچه بسا آدمى را بكشد: با شكم پر به حمام رفتن، با شكم پربا همسر آميزش كردن وازدواج با پير زنان.
15 - شايسته است در اين اوقات كه در حديث امام باقر ذكر شدهاز مباشرت خوددارى كرد. ظاهراً آنچه همه اينها را گرد مىآوردحالت اضطراب وخوف است كه بر كودك حتى زن وشوهر اثرمىنهد. از امامعليه السلام پرسيدند: آيا وقتى هست كه جماع حلال در آنمكروه باشد؟ حضرتعليه السلام فرمود: "آرى، بين طلوع فجر وطلوعآفتاب، واز غروب آفتاب تا غروب شفق )يعنى سرخى آسمان(،ودر شب وروز خسوف وكسوف، ودر شب وروزى كه باد سياه ياسرخ يا زرد بوزد، وشب وروزى كه در آن زمين لرزه پيش آيد."
امامعليه السلام سپس فرمود: "به خدا سوگند هيچ كس در اين اوقات كهپيامبر جماع در آن را نهى كرده وخبر اين روايت به او رسيده،همبسترى نكرد مگر آن كه خداوند كودكى بدو دهد كه آنچه دركودكش مىبيند وى را خوش آيد.
وممكن است هر گونه حالت اضطراب زايى همين حكم را داشتهباشد، همچون آميزش هنگام ترس از سلطان ستمگر يا در وضعيتهاىجنگى ونظاير آن.
پيامبرصلى الله عليه وآله نهى فرموده از اين كه در شب اول ماههاى قمرىهمبسترى كنند، وبه علىعليه السلام مىفرمايد: "اى على! در شب اول ماهونيمه ماه وآخر ماه همبسترى مكن، كه هر كس چنين كند بيم آنمىرود كودكش كودن از كار در آيد.
16 - از نظر اسلام كراهت دارد مردى پس از بازگشت از سفرشبانگاه بر خانوادهاش وارد شود، وبهتر است تا صبح شكيبايى كند.در حديثى از امام صادقعليه السلام روايت است كه فرمود: "كراهت داردمردى كه شبانگاه از سفر رسيده بر خانوادهاش وارد شود، بلكه بايد تاصبح صبر كند.
17 - نيز كراهت دارد مردى در شب مسافرت كه غالباً با اضطرابهمراه است واحتمال ضعف مىرود، با همسرش همبستر شود. ازپيامبرصلى الله عليه وآله رسيده است كه حضرتصلى الله عليه وآله كراهت داشت مرد در شبىمباشرت كند كه آهنگ سفر دارد.
چنين است هنگام سفرهاى كوتاه. در حديثى از پيامبر رسيدهاست كه فرمود:
"اى على! هنگامى كه براى سفرهاى كوتاه به مدت سه شبانه روزاز خانه خارج مىشوى با همسرت در نياميز كه اگر فرزندى از شماپديد آيد يار ستمگر خواهد شد.
18 - اسلام دستور مىدهد همبستر شدن در پنهان صورت پذيردنه در حضور هوو ويا فرزندى كه صداى آنها را مىشنود وپيكرشان رامىبيند. از امام صادقعليه السلام روايت شده است كه فرمود: پيامبرصلى الله عليه وآلهفرموده است: "سوگند به خدايى كه جان من در يد قدرت اوست،اگر مردى با زنش در آميزد در حالى كه كودكى بيدار آن دو را مىبيندوصدايشان را مىشنود وصداى نفسهاى زن وشوهر به گوش اومىرسد اين كودك روى رستگارى را نخواهد ديد، اگر پسر باشد زناكار خواهد شد، واگر دختر باشد زانيه خواهد شد."
حديث مىافزايد: "هرگاه على بن الحسينعليه السلام آهنگ همسر شدنداشت، در را مىبست وپردهها را مىانداخت وخدمتگزاران را بيرونمىكرد.
19- اسلام كراهت دارد كسى زير آسمان يا روى بام ساختمان يادر برابر خورشيد يا زير درختان ميوه دار جماع كند.
20 - نيز مباشرت پس از احتلام كراهت دارد. پيامبرصلى الله عليه وآلهمىفرمايد: "كراهت دارد مردى پس از احتلام با زنش در آميزد، مگرآن كه از احتلام غسل كند، پس اگر بعد از احتلام وبدون غسل با زنشدر آميخت وفرزندى ديوانه از او پديد آمد هيچ كس جز خود رانكوهش نكند.
21 - اسلام دستور مىدهد هنگام مباشرت به خداى توجه كرد و ازشر شيطان بدو پناه برد. امير المؤمنينعليه السلام مىفرمايد: "هرگاه كسى ازشما مباشرت كرد بايد بگويد: بسم اللَّه وباللَّه اللهم جَنِّبْنِي الشيطانَوَجَنِّبِ الشيطان ما رزقتني." وسپس فرمود: "پس اگر خداوند كودكىبه آن دو داد هرگز شيطان زيانى بدو نرساند."(503)
21- اسلام توصيه مىكند پيش از مباشرت با زن حامله وضو گرفتهشود. پيامبرصلى الله عليه وآله مىفرمايد: "اى على! هرگاه زنت باردار شد، با اونزديكى مكن مگر آن كه وضو داشته باشى.
22 - اسلام از اينكه مرد براى مدتى با همسرش آميزش جنسىنداشته باشد، نهى كرده است، چه بسا اين كار موجب فساد وتباهىزن گردد.
امام صادقعليه السلام مىفرمايد "هركه چند زن داشته باشد، وبا آنهانزديكى نكند، ويكى از آنها زنا كند گناهش به گردن او خواهد بود.
23 - اسلام نهى كرده از اين كه از پشت زنان با ايشان نزديكى كرد.پيامبرصلى الله عليه وآله مىفرمايد: "پشت زنان امت من بر مردان امت من حراماست.
24 - اسلام مردان را به غيرت دستور مىدهد، وزنان را از غيرتنسبت به مردان خود باز مىدارد، وبه شكيبايى بر غيرت )وناموسپرستى( مردان دستورشان مىدهد. امام صادقعليه السلام مىفرمايد:"خداوند غيور است وهر غيورى را دوست دارد واز غيرت اوست كهبدكاريها را - چه پيدا وچه پنهان - حرام كرده است.
امامعليه السلام در حديث ديگرى مىفرمايد: "خداوند جهاد را بر مردانوزنان واجب كرد. جهاد مرد آن است كه مال وخونش را بدهد ودر راهخدا كشته شود، وجهاد زن آن است كه بر آزار همسرش وغيرت اوصبر كند.
امير المؤمنينعليه السلام مىفرمايد: "غيرت زن كفر است وغيرت مردايمان
25 - شرع براى مرد حقوق بسيارى را بر عهده زن نهاده است، تااو را از كامجويى ولذتطلبى در جاى ديگر مصون بدارد.
در حديثى از امام صادقعليه السلام آمده است كه فرمود: "زنى نزدپيامبرصلى الله عليه وآله آمد وعرض كرد: يا رسول اللَّه! حق شوهر بر همسرچيست؟ فرمود: بيش از آن است كه تصور مىكنيد.
آن زن عرض كرد: بخشى از آن را به من بگوييد.
پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: زن حق ندارد جز با اجازه شوهرش روزهمستحبى بگيرد، يا از خانه بيرون رود. زن بايد بهترين عطر خود رابزند، وبهترين جامه خويش را بر تن كند وزيباترين آرايش خود را بهكار برد وبام وشام، خويش را به شوهرش عرضه كند وحقوق مرد برزن بيش از اينهاست.
در حديثى از پيامبرصلى الله عليه وآله آمده است كه: "حلال نيست زنى بخوابدپيش از آن كه خود را بر شوهرش عرضه كند، جامه خود را از تنبرگيرد، و زير روانداز مرد رود، وپوست خود را به پوست او بچسباند و اگر چنين كند خود را به شوهرش عرضه داشته است.
26 - حقوق ووظايف زن وشوهر طرفينى است، وهر كدام از آنهاديگرى را به خشم آورد عذاب خداوندى از آن او خواهد بود. درحديثى از پيامبرصلى الله عليه وآله بتفصيل، آداب رفتار زن وشوهر بيان شدهاست: "اگر زنى شوهرش را بيازارد نماز وحسنهاش پذيرفته نيست،مگر آن كه شوهر خود را راضى كند، واگر چنين نكند حتى در صورتىكه عمرش را روزه بگيرد وشب زنده دارى كند وبردهها آزاد نمايدواموالش را در راه خدا انفاق كند باز نخستين كسى خواهد بود كه بهآتش در مىآيد. سپس حضرت رسولصلى الله عليه وآله فرمود: مرد نيز همين كيفررا خواهد داشت اگر زنش را بيازارد وبدو ستم كند، وهر كس بر بداخلاقى زنش شكيبايى كند وآن را به روز جزا واگذارد، خداوند براىهر بار صبر پاداشى بدو دهد كه به هنگام سربلندى در آزمون بدومىدهد.
حتى شايسته نيست طولانى شدن نماز زن، توجيه كننده خوددارى زن از اهميت دادن به شوهر وپاسخ به تمايلات او باشد.
پيامبرصلى الله عليه وآله به زنان مؤمن چنين تعليم مىدهد: "نماز خود راطولانى نكنيد تا شوهرانتان را بازداريد.
پيامبرصلى الله عليه وآله بسيار مردان را به زنان توصيه مىكرد ومى فرمود:"بيشتر اهل بهشت زنان مستضعف هستند كه خداوند ضعف آنها رادانسته وبر آنها رحم گرفته است.
نيز پيامبرصلى الله عليه وآله مىفرمايد: "بهترين شما بهترين شماست براىخانوادهاش، ومن بهترين شما هستم نسبت به خانوادهام. در جاىديگرى پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله مىفرمايد:
"نفرين باد ونفرين بر كسى كه نانخور خود را تباه سازد.
امير المؤمنينعليه السلام در نامهاى به پسرش امام حسنعليه السلام مىفرمايد:"كارى را به زن نه سپار كه از مسائل شخصى او فزون باشد، كه اينبراى وضع او بهتر، وبراى خيال او خشنود كنندهتر، وبراى زيبايى اوماندنىتر است، وزن گل است نه پيشكار.
پيامبرصلى الله عليه وآله كارها را ميان صديقه كبرى فاطمة زهرا سلام اللَّه عليهاوهمسرش امام علىعليه السلام تقسيم مىكرد وكارهاى داخل خانه را بهفاطمه مىسپرد وكارهاى بيرون خانه را به على.
نظرات شما عزیزان: